طی دهه اخیر میلیون‌ها کانادایی جدید از طریق برنامه‌های مختلف مهاجرت وارد این کشور شده‌اند. سیاست‌های جدید دولت کانادا، مسیر مهاجرت به کانادا در سال 2020 را حتی هموارتر از قبل نیز کرده است. در این مقاله نگاهی به برخی تحولات قابل‌توجه می‌اندازیم که می‌تواند طی 12 ماه آینده و پس از آن، سیاست‌های مهاجرت به کانادا را تسهیل کند.

مارکو مندیچینو وزیر مهاجرت کانادا، تا ماه مارس گزارش‌های مربوط به مهاجرت سال 2019 را به پارلمان این کشور ارائه می‌دهد. این گزارش معمولاً اول نوامبر هر سال منتشر می‌شود، اما امسال به دلیل برگزاری انتخابات فدرال در 21 اکتبر، به تأخیر افتاده است.

گزارش این وزارتخانه، اولویت‌های مهاجرت دولت فدرال را تعیین می‌کند. شاید برجسته‌ترین جنبه آن، سطوح مهاجرت طی سال‌های 2020 – 2022 باشد. در حال حاضر هدف دولت فدرال پذیرش 341 هزار مهاجر در سال 2020، و 350 هزار نفر در سال 2021 است. همان‌طور که در گزارش وزیر مندیچینو اشاره شده است، در سال 2022 شاهد افزایش حدود 350 هزار نفری در مهاجرپذیری، نسبت به روندهای فعلی خواهیم بود.

انتظار می‌رود دولت فدرال حداکثر تا آوریل 2020 برنامه‌های مربوط به فرآیند جذب مهاجران بر اساس برنامه والدین و مادربزرگ‌ و پدربزرگ‌ها (PGP) را اعلام کند. بر اساس این برنامه، شهروندان دائمی کانادا می‌توانند با حمایت مالی خود، برای اخذ اقامت دائم والدین یا پدر و مادر بزرگ خود اقدام کنند.

هدف دولت فدرال از برنامه PGP، جذب حدود 21 هزار مهاجر جدید است. این در حالی است که مدیریت فرآیند جذب مهاجر با این روش، چالش‌های بسیاری ایجاد کرده است. تقاضا برای مهاجرت به کانادا در سال 2020 با این روش، به مراتب بیشتر از ظرفیت نقاط مهاجرپذیر است. این احتمال وجود دارد که دولت فدرال روند جدیدی را در پیش بگیرد که کاستی‌های قبل را جبران کند.

بر اساس برنامه سطوح مهاجرت 2019 – 2021، کانادا در سال آینده به دنبال جذب 800,67 مهاجر (متقاضی اصلی، همسر و بستگان) از طریق برنامه انتخاب استانی (PNP) خواهد بود. بر همین اساس، فرآیند جذب مهاجر از طریق این روش نسبت به سال 2019 افزایش 11 درصدی خواهد داشت.

بسیاری از ایالت‌ها و استان‌ها به دنبال جذب مهاجر از طریق PNP هستند. همچنین اولویت اصلی استان‌ها، هدایت بیشتر مهاجران به سمت زندگی در شهرهای کوچک‌تر است. در حال حاضر اکثر ایالت‌ها حدود 80 درصد مهاجران خود را در شهرهای بزرگ مستقر کرده‌اند. این روند می‌تواند با تلاش‌های بیشتر درجهت توسعه اقتصادی شهرهای کوچک و جوامع روستایی اصلاح شود. برای جبران این مسئله، تعدادی از ایالت‌ها برنامه انتخاب استانی PNP را معرفی کرده‌اند. به عنوان مثال، اونتاریو اخیراً سه انجمن را برای مشارکت در اجرای برنامه جدید مهاجرت منطقه‌ای خود تشکیل داده است.

دولت فدرال با تلاش‌های بیشتر در حال تکمیل طرح برنامه انتخاب استانی (PNP) برای توزیع گسترده‌تر مهاجران در سراسر کانادا است (سیاستی که با عنوان منطقه‌سازی شناخته می‌شود).

در سال 2017 برنامه مهاجران آتلانتیک (AIP) راه‌اندازی شده است (برنامه‌ای که روند استخدام کارگران خارجی را تسهیل می‎‌کند). این برنامه به چهار ایالت آتلانتیکِ نیوفوندلند و لابرادور، جزیره پرنس ادواردز، نوا اسکوشیا و نیوبرانزویک امکان پذیرش بیش از 4 هزار مهاجر جدید را می‌دهد. بر اساس موافقت‌نامه وزیر، می‌توان انتظار داشت که AIP به تدریج تبدیل به یک برنامه دائمی و ماندگار شود.

دولت فدرال برنامه مهاجرت روستایی و شمالی (RNIP) را در سال 2019 آغاز کرده است. این طرح در سال 2020 به مرحله اجرا خواهد رسید. در این برنامه 11 انجمن در سراسر کانادا برای جذب مهاجران جدید تشکیل می‌شود.

وزیر مهاجرت کانادا همچنین موظف است یک برنامه جدید، برمبنای نیاز شهرداری‌ها طراحی کند. منطقی است که انتظار داشته باشیم این برنامه مشابه RNIP عمل کند.  بر اساس RNIP، شهرداری‌هایِ تعیین شده قادر خواهند بود با توجه به نیازهای بازار کار خود، از بین متقاضیان مهاجرت، افراد مورد نیاز را انتخاب کنند. همچنین دستورالعمل این طرح، دولت فدرال را ملزم به تدوین برنامه دیگری به منظور افزایش مهاجرت به جوامع روستایی کرده است.

نکته قابل توجه درمورد برنامه‌های متنوع مهاجرت به کانادا در سال 2020 آن است که دولت فدرال، بیش از 50% قدرت انتخاب طبقه‌های اقتصادی را در اختیار استان‌ها، ایالت‌ها و جوامع گوناگون دیگر قرار داده است. این مسئله یکی از جدیدترین تحولات در زمینه مهاجرت به کانادا در سال 2020 است. هدف این طرح اطمینان از توزیع عادلانه مزایای مهاجرت در سراسر کشور است.

طی چند سال گذشته، قدرت انتخاب طبقه اقتصادی به صورت 50 – 50 تقسیم شده است. قبل از آغاز برنامه انتخاب استانی یا همان PNP در سال 1998، 90% کل مهاجران طبقه اقتصادی توسط دولت فدرال، و 10% باقی‌مانده توسط استان کبک (استانی واقع در شرق کانادا) انتخاب می‌شدند.

از بین بردن هزینه‌های شهروندی (سیتیزن) نیز بخشی از برنامه مندیچینو است. هزینه فعلی اخذ شهروندی کانادا، 630 دلار به ازای هر بزرگسال است. بعضی‌ از افراد معتقدند پرداخت این هزینه برای خانواده‌های کم‌درآمد دشوار است. با این‌که معلوم نیست این هزینه‌ها چه زمانی حذف خواهند شد، اما می‌توان انتظار داشت نرخ جذب شهروندان جدید به طور موقت رکود داشته و کاهش یابد. زیرا مهاجران واجد شرایط به طور منطقی تصمیم خواهند گرفت در انتظار اجرای این سیاست باقی بمانند. با آغاز عملی این طرح، نرخ تابعیت در این کشور، تا سال 2024 حدود 40 درصد افزایش خواهد داشت.

واضح است که روند مهاجرت به کانادا در سال 2020 ، سال پرحادثه‌ای را پشت سر خواهد گذاشت.

علاوه بر تحولات دولت فدرال و همچنین برنامه PNP، می‌توان انتظار داشت که استان کبک نیز به اصلاح برنامه‌های مهاجرت خود ادامه دهد. به عنوان مثال، در اواخر سال 2019، این استان اعلام کرد تغییرات قابل‌توجهی در برنامه‌های معروفِ تجربه کبک – Quebec Selected Skilled Workers – (که بعداً برعکس شد) و برنامه مهاجرت به کانادا از طریق سرمایه‌گذاری خود خواهد داد.

همچنین باید به تحولات سیاست‌های مربوط به مهاجرت در خارج از کانادا نیز توجه داشته باشیم.

بعد از نهایی شدن موافقت‌نامه برگزیتِ انگلیس با اتحادیه اروپا، دولت محافظه‌کار این کشور به دنبال راه‌اندازی سیستم‌های جدیدی خواهد بود. بدیهی است که طرح‌های آن‌ها می‌تواند قابل رقابت با کانادا باشد.

حتما بخوانید: چرا سیستم مهاجرت به کانادا بالاتر از بقیه کشورها است؟

علاوه بر موارد فوق، همه نگاه‌ها به انتخابات ریاست جمهوری و کنگره ایالات متحده در نوامبر 2020 دوخته شده است که بی‌شک از چندین جهت بر کانادا تأثیر خواهند گذاشت.

کانادا به دنبال اصلاح تفاهم‌نامه کشور امن سوم 2002 (STCA) با ایالات متحده، برای رسیدگی به مطالبات پناهندگی است. از سال 2007، حدود 50 هزار نفر با عبور از کانادا و با استفاده از راه‌های STCA به گذرگاه‌های مرزی تحت پوشش تفاهم‌نامه رسیده و درخواست پناهندگی کرده‌اند. ممکن است کانادا منتظر بماند تا پس از انتخابات، دستور کار خود را برای اصلاحات دنبال کند.

علاوه بر این، اکثریت جمهوری‌خواه یا دموکرات کاخ سفید، مجلس نمایندگان و مجلس سنا، می‌توانند راه را برای اجرای اصلاحاتی از قبیل راه‌اندازی مسیرهای اقتصادی اضافی در ایالات متحده هموار کنند. این امر می‌تواند همچنان به ایجاد رقابت جدی‌تر با کانادا منجر شود. رئیس‌جمهور ترامپ اغلب کانادا را به عنوان نمونه‌ای موفق در چگونگی استقبال از مهاجران طبقات اقتصادی، برای ایالات متحده معرفی کرده است. این در حالی است که دولت او فاقد حمایت کافی از جانب کنگره، برای انجام اصلاحاتی همانند کانادا است.

البته ذکر این نکته نیز لازم است که سیاست‌های مربوط به مهاجرت همیشه ماهیت بین‌المللی دارند.  موضوعات خارج از کنترل کانادا، از جمله مسائل مربوط به مرزهای جنوبی و سراسر اقیانوس اطلس نیز همچنان بر روند مهاجرت به کانادا در سال 2020 تأثیر خواهند گذاشت.